Z definicji zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie ubezpieczonej, która nie wykonuje pracy - jest zwolniona z tego obowiązku, ponieważ zachodzi u niej konieczność sprawowania opieki nad inną osobą. Do takich osób będą zaliczały się zdrowe dzieci do lat ośmiu (w uzasadnionych przypadkach), dzieci chore do lat czternastu oraz inni chorzy członkowie rodziny. Do tych ostatnich należeć będą: małżonkowie, rodzice, teściowie, dziadkowie oraz rodzeństwo.
W przypadku dzieci do lat 14-nastu o zasiłek opiekuńczy może wystąpić jeden z rodziców. Zasiłek przysługuje na równych prawach i ojcu i matce dziecka. Ważne jest to, że zapis ten nie dotyczy tylko własnych dzieci, ale także tych przysposobionych oraz przyjętych na wychowanie, a co za tym idzie utrzymanie. Niezależnie od powiązań rodzinnych, dzieci te muszą pozostawać w jednym gospodarstwie domowym z osobą, która sprawuje nad nimi opiekę. Czas przez jaki można taki zasiłek otrzymywać w przypadku zdrowego dziecka do lat ośmiu oraz chorego do lat 14-nastu to 60 dni kalendarzowych. W przypadku sprawowania opieki nad dzieckiem powyżej czternastego roku życia czas ten wynosi czternaście dni w roku kalendarzowym. Tak samo jest w przypadku innych chorych członków rodziny.
- Finanse osobiste
Podobnie wygląda sytuacja w momencie kiedy matka nowo narodzonego dziecka musi przebywać w szpitalu. Wtedy do zasiłku opiekuńczego uprawniony jest ojciec dziecka lub osoba z rodziny, która podejmie się opieki nad dzieckiem i tym samym zrezygnuje na ten okres z własnej pracy zarobkowej. Wymiar czasu wynosi wtedy do ośmiu tygodni, czyli 56 dni pod warunkiem, że dziecko nie ukończyło ósmego tygodnia życia.
Zasiłek opiekuńczy można uzyskać po złożeniu do ZUS odpowiednich dokumentów. Pierwszym, podstawowym dokumentem będzie zaświadczenie od lekarza wystawione na formularzu ZUS ZLA. Jeśli osoba sprawująca opiekę przebywa za granicą, takie zaświadczenie musi zostać przesłane w przetłumaczonej formie i musi zawierać informację na temat lekarza wystawiającego taki dokument lub nazwę zakładu leczniczego. Zaświadczenie musi zostać opatrzone w terminy niezdolności do pracy (początkowy i końcowy). Jednak o czym warto pamiętać, zapis o obowiązku dostarczenia przetłumaczonego formularza nie obowiązuje w przypadku, gdy osoba ubiegająca się o zasiłek przebywa na terytorium Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.
W przypadku, gdy osoba ubiega się o zapłatę za opiekę nad dzieckiem do lat ośmiu musi dostarczyć następujące dokumenty: oświadczenie o zamknięciu żłobka lub szkoły do której dziecko uczęszcza, w przypadku podejrzenia o występowaniu u dziecka choroby zakaźnej - zaświadczenie od inspektora sanitarnego, zaświadczenie lekarskie o przyczynie dla której inna osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem nie może tego czynić w tym przypadku (poród, pobyt w szpitalu). Dodatkowo należy dostarczyć wypełniony druk oświadczenia ZUS Z-15, a także jeśli zasiłek wypłacany jest przez ZUS, do jego wypłaty konieczne jest także zaświadczenie ubezpieczonego wystawione na druku ZUS Z-3 (w przypadku pracowników) lub na druku ZUS Z-3b (w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych). Inni ubezpieczeni nie wymienieni w powyższym muszą wypełnić druk ZUS Z-3a.
Wszelkie informacje na ten temat można także uzyskać dzwoniąc do ZUS lub sprawdzając stronę internetową zakładu.